ORHAN PAMUK’UN “BEYAZ KALE” İSİMLİ ROMANININ VICTORIA ROWE HOLBROOK TARAFINDAN YAPILAN İNGİLİZCE ÇEVİRİSİNİN EREK ODAKLI ÇEVİRİ KURAMINA GÖRE İNCELENMESİ
Article Sidebar
Main Article Content
Özet
Nobel Edebiyat ödülünü kazanmış olan Orhan Pamuk, kitapları altmış üç dile çevrilmiş olan bir yazardır. Bu araştırmada bu eserlerden biri olan Orhan Pamuk’un “Beyaz Kale” isimli eserinin Victoria Rowe Holbrook tarafından çevrilmiş “The White Castle” isimli İngilizce eseri Gideon Toury’nin “Erek Odaklı Kuramı”kapsamında ele alınmıştır. Nitel araştırma yöntemi ile desenlenmiş olan bu çalışmada, veri toplama tekniği olarak doküman analizinden faydalanılmıştır. Araştırmanın verileri, betimsel analiz tekniği kullanılarak çözümlenmiştir. Elde edilen verilerden toplam on üç adet metin örneği seçilmiş ve incelenen kuram ışığında “yeterlik”, “kabul edilebilirlik” ve “normlar” çerçevesinde incelenmiştir. Çalışma neticesinde elde edilen bulgular değerlendirildiğinde çevirmenin her iki kültürde bulunan veya yakın ifadeleri kaynak kültür odaklı çevirerek “yeterli”, erek kültürde bulunmayan ifadelerin çevirisinde erek kültürü önceleyerek “kabul edilebilir” çeviri yaptığı sonucuna ulaşılmıştır. Süreç öncesi, çeviri süreci ve öncül normlar kapsamında değerlendirildiğinde ise çeviri eserin “yeterli” çeviri olduğu belirlenmiştir. Çevirmenin yanlış çeviri yapacak kadar kaynak dil dizgesine sadık kalmış olması “The White Castle” isimli eserin “yeterli” çeviriye daha yakın olduğu gerçeğini ön plana çıkarmıştır. Çalışmanın sonunda incelenen eserin başka dillerdeki çevirileri ile karşılaştırmalı analizlerin yapılması ve kültürel/dilsel unsurların aktarımı arasındaki farklıklıların yorumlanması önerilmiştir. Ayrıca, Orhan Pamuk’un diğer eserlerine ait çevirilerin de incelenerek sadece ulusal değil, uluslararası literatüre de katkı sağlanabileceği düşünülmektedir.
Article Details
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Referanslar
Akan Bağdat, A. B. (2020). “Baha Tahir’in Öykülerinin Türkçe Çevirilerinin Gideon Toury’nin Erek Odaklı Çeviri Kuramına Göre İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü: Ankara.
Bassnett, S., &Lefevere, A. (1990). Translation, History and Culture. Printer Publishers.
Bengi-Öner, I. (2001). Çeviribilim Terimleri Sözlüğü. Sel Yayıncılık.
Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Sage Publications.
Creswell J. W. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design Choosing Among Five Approaches. Sage Publications.
Holbrook, V. R. (1998). The White Castle. Vintage International.
Holmes, J. (1972). The Name and the Nature of Translation Studies. Copenhagen.
Holmes, J. (1988). Translated!: Papers on Literary Translation and Translation Studies. Rodopi.
Kurt, G. (2019). Necîb Mahfûz Romanlarının Arapçadan Türkçeye Çevirilerinin Erek Odaklı Çeviri Kuramı ve Çeviri Stratejileri Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1986). But Is It Rigorous? Trustworthiness and Authenticity in Naturalistic Evaluation. New Directions for Evaluation. (30), 73-84.
May, K. A. (1986). Writing and Evaluating the Grounded Theory Report. In W. C. Chenitz& J. M. Swanson (Eds.), From practice to grounded theory (pp. 146-154). Addison Wesley.
Neuman, W. L. (2006). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. (S. Özge, Çev.). Yayın Odası Yayınları.
Neuman, W. L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar I‐II. Cilt. (Ö. Akkaya, Çev.). Siyasal Kitabevi (Orijinal eserin basım tarihi 2006, 2. Baskı).
Orhan Pamuk. (2022, Nisan 23). In Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/Orhan_Pamuk
Pamuk, O. (2021). Beyaz Kale. Yapı Kredi Yayınları.
Sarı, Z. & Söylemez, A. S. (2022). George Orwell'in ‘1984’ romanının iki Türkçe çevirisindeki eğretilemeli ifadelerin norm ve eşdeğerlik temelli betimleyici bir incelemesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 1191-1207.
Toury, G. (1980). In Search of a Theory of Translation. Porter Institute.
Toury, G. (1995). Descriptive Translation Studies and Beyond. (Vol. 4). John Benjamins Publishing Company.
Victoria Holbrook. (2022, Mart 26). In Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Victoria_Holbrook
Wach, E. & Ward, R. (2013). Learning About Qualitative Document Analysis. IDS Practice Paper in Brief, ILT Brief 13 August 2013, www.ids.ac.uk. IDS.
Wolcott, H. F. (1994). Transforming Qualitative Data: Description, Analysis and Interpretation. SAGE Publications.
Yazıcı, M. (2005). Çeviri Biliminin Temel Kavram ve Kuramları. Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.