Edirneli Nazmî’nin “Benefşe” Kasîdesi

Özet

Benefşe, klâsik Türk edebiyatında en çok âşıkla ilgili benzetmelerde kullanılmış ve koku, renk ve şekil özellikleri ile şiirlerde yer almıştır. Siyaha yakın mor ngi saç, ben, hat (tüy) ve matemin benzetileni olması, yere yakınlığı ve boynunun eğri oluşu tevazu ve itaatle bağdaştırılmasının nedeni olmuştur. Menekşe, bazen hastalara şifa olmuş, bazen şarap olup misafirlere sunulmuş, bazen de koku olup sevgilinin saçına sürülmüştür. Klâsik Türk edebiyatında Ahmet Paşa, Necâti Bey, Ahmedî, Hayâlî gibi birçok şair “benefşe” redifini kullanarak gazeller ve kasîdeler yazmıştır. Bu şairlerden birisi de XVI. yüzyıl şairlerinden olan Edirneli Nazmî’dir. Edirneli Nazmî, Dîvânı, Türk-i Bâsit tarzı ile yazdığı şiirleri ve derlediği nazîre mecmuası ile tanınmıştır. Bu çalışmada Edirneli Nazmî’nin Sultan Süleyman Han’a sunmuş olduğu “benefşe” redifli kırk iki beyitlik kasîdesi şerh edilmiştir.