Türkçe Çevirmenliğin Dijitalleşen Yüzü: SmartCAT, Matecat ve OmegaT Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme The Digitalized Face of Translation: A Comparative Analysis of SmartCAT, Matecat, and OmegaT
Article Sidebar
Main Article Content
Özet
Her geçen gün değişen ve gelişen teknoloji, diğer pek çok sektörü ve mesleği etkilediği gibi çeviri ve çevirmenlik mesleğini de yakından etkilemiş ve hâlâ etkilemeye devam etmektedir. Günümüzde çeviri ve teknolojinin ortak paydada buluştuğu en yaygın araçlar arasında ise Bilgisayar Destekli Çeviri Araçları (BDÇ) yer almaktadır. Hem hâlihazırda çeviri sektöründe yer alan çevirmenlere hem de bu sektörde var olmaya hazırlanan çevirmen adaylarına pek çok faydalı özellikler sunan BDÇ araçları, çeşitlilikleriyle oldukça dikkat çekmektedir. Bu çalışmada da sektörde adını duyuran BDÇ araçlarından SmartCAT, Matecat ve OmegaT isimli araçlar pratik işlevsellikleri ve kullanıcı deneyimleri bakımından incelenmiş, söz konusu araçlar çevirmenlere sunduğu katkılar ile kullanım kolaylıkları bakımından karşılaştırılmaktadır. Bu çalışma, çeviri teknolojilerinin mesleki uygulamalara entegrasyonunun artmasıyla ortaya çıkan ihtiyaçlara cevap vermeyi ve BDÇ araçlarının doğru seçimi ve kullanımı konusunda farkındalık yaratmayı hedeflemektedir. Literatürdeki mevcut boşluğun giderilmesi ve Türkiye’de çeviri teknolojileri alanında yürütülen çalışmalara katkı sağlaması da araştırmanın amaçları arasında yer almaktadır. Türkiye’de bu araçlara yönelik kullanıcı deneyimi temelli araştırmaların sınırlı olduğu dikkate alındığında çalışmanın literatür açısından da değerli bir noktada yer alabileceği değerlendirilmektedir. Araştırmada betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, çevirmen adayları ve profesyonellerin ihtiyaçlarına göre uygun araç seçiminde dikkat edilmesi gereken önemli kriterleri ortaya koymuştur. Araştırma bulgularına göre, SmartCAT’in özellikle bulut tabanlı yapısı ve ekip iş birliğine olanak tanıması açısından, Matecat’in kullanıcı dostu ara yüzü ve gelişmiş özellikleri açısından, OmegaT’nin ise açık kaynak kodlu ve ücretsiz masaüstü uygulaması olması açısından öne çıktığı ortaya konmuştur.
Article Details
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Referanslar
Aslan, E. (2015). Çeviri teknolojilerinin çevirmenin sınırlarını belirlemedeki rolü. V. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi Bildiri Kitabı, Mersin Üniversitesi Yayınları, 697–703.
Aslan, E. (2016). Geçmişten günümüze çeviri teknolojileri. Uluslararası Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi Kongresi Bildiri Kitabı, Mersin Üniversitesi Yayınları, 419–424.
Balkul, H. İ. (2015). Türkiye’de akademik çeviri eğitiminde çeviri teknolojilerinin yerinin sorgulanması: Müfredat analizi ve öğretim elemanlarının konuya ilişkin görüşleri üzerinden bir inceleme (pp. 1–244).
Büyükaslan, A. (2005). Bilgisayar destekli çeviriler üzerine bir inceleme. V. Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu, İstanbul, Türkiye.
Cattelan, A. (2013). Machine translation enhanced computer assisted translation. https://cordis.europa.eu/docs/projects/cnect/8/287688/080/deliverables/001-MatecatD42V10Ares20133249144.pdf
Çetiner, C. (2018). Analyzing the attitudes of translation students towards cat (computer-aided translation) tools. Journal of Language and Linguistic Studies, 14(1), 153–161.
Çetiner, C. (2019). Makine çevirisi sonrası düzeltme işlemine (post-editing) yönelik kapsamlı bir inceleme. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 462–472. https://doi.org/10.29000/rumelide.649333
Diriker, E. (Ed.). (2018). Türkiye’de sözlü çeviri: Eğitim, uygulama ve araştırmalar. Scala Yayıncılık.
Ersoy, H., & Balkul, H. İ. (2012). Teknolojik gelişmelerin çevirmen ve çeviri mesleği açısından olumlu ve olumsuz etkileri: Çeviri alanında yeni yaklaşımlar. Akademik İncelemeler Dergisi, 295–307.
Federico, M., Bertoldi, N., Cettolo, M., Negri, M., Turchi, M., Trombetti, M., Cattelan, A., Farina, A., Lupinetti, D., Martines, A., Massidda, A., Schwenk, H., Barrault, L., Blain, F., Koehn, P., Buck, C., & Germann, U. (2014). The Matecat tool. In Proceedings of COLING 2014, the 25th International Conference on Computational Linguistics: System Demonstrations, 129–132.
Flowers, T. (1943–1945). Colossus and early electronic computing. Bletchley Park Archives.
Gören, E. C. (2023). Dijital dönüşümün önemli bir parçası olarak ücretsiz bilgisayar destekli çeviri araçları: Özellikler ve yenilikler. Söylem Filoloji Dergisi (Çeviribilim Özel Sayısı), 385–402.
Hutchins, W. J. (2004). Two precursors of machine translation: Artsrouni and Trojanskij. Machine Translation Archive.
Ivleva, M. A., & Melekhina, E. A. (2017). Cloud platform SmartCAT in teaching future translators. Advances in Intelligent Systems and Computing, 155–160. https://doi.org/10.1007/978-3-319-67843-6_19
Kay, M. (1997). The proper place of men and machines in language translation. Machine Translation, 12(1–2), 3–23. https://doi.org/10.1023/A:1007911416676
Koehn, P. (2020). Neural machine translation. Cambridge University Press.
Korkmaz, İ. (2019). Makine çevirisinin kısa tarihçesi. International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR), 6, 155–166. https://doi.org/10.26450/jshsr.1030
Li, J. (2023). Effectiveness of SmartCAT technology in artistic, scientific-technical and social-publicist translations: How modern software influence the specificity of different types of translation. Journal of Psycholinguistic Research, 52(5), 1841–1854. https://doi.org/10.1007/s10936-023-09973-0
Matecat. (n.d.). Matecat in 5 steps. https://guides.Matecat.com/Matecat-in-5-steps
Moralı, M., & Şahin, M. (2025). Research on translation and interpreting technologies in Türkiye through the lens of translation and interpreting studies: A bibliometric study. Söylem Filoloji Dergisi, Çeviribilim Özel Sayısı II, 202–218. https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1600959
O’Hagan, M., & Ashworth, D. (2002). Translation-mediated communication in a digital world: Facing the challenges of globalization and localization. Multilingual Matters.
OmegaT. (n.d.). OmegaT user’s guide. In OmegaT documentation. from https://omegat.sourceforge.io/manual-latest/en/index.html
Pym, A. (2011). What technology does to translating. The Journal of Specialised Translation, 20–33.
Sánchez Ruiz, E. M. O., & Melara de Sánchez, M. M. (2016). Comparative analysis between two leading computer assisted translation tools used by student translators at Universidad Evangélica de El Salvador (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Universidad de El Salvador.
SmartCAT getting started guide for PMs and translators. (2023). SmartCAT.com. https://www.SmartCAT.com/blog/SmartCAT-getting-started-guide/
Şahin, M. (2013). Çeviri ve teknoloji. İzmir Ekonomi Üniversitesi Yayınları.
Tarasenko, R. O., Amelina, S. M., & Azaryan, A. A. (2020). Improving the content of training future translators in the aspect of studying modern CAT tools. CTE Workshop Proceedings, 7, 360–375. https://doi.org/10.55056/cte.365
Tok, Z. (2019). Bilgisayar destekli çeviri sürecinde çevirmenin görevi. Turkish Studies Language and Literature, 905–915.
Turing, A. (1936). On computable numbers, with an application to the Entscheidungsproblem. Proceedings of the London Mathematical Society, 42(2), 230–265.
Vela, M., Pal, S. K., Zampieri, M., Naskar, S. K., & van Genabith, J. (2019). Improving CAT tools in the translation workflow: New approaches and evaluation. Proceedings of Machine Translation Summit XVII Volume 2: Translator, Project and User Tracks, 2, 8–15.