The Historical Development of the Themes of Exile and Longing in Arabic Literature Exile and Longing
Main Article Content
Abstract
Abstract: This article examines the historical development of the themes of exile and longing in Arabic literature, spanning the Jahiliyyah, Islamic, Umayyad, Abbasid, and Andalusian periods. For each period, the themes of exile and longing are analyzed through representative poetry. Subsequently, a comparative approach across periods is adopted to highlight the differences and similarities in these themes. The findings show that these themes reach their most intense and multidimensional expression during the Andalusian period, reflecting the differing experiences of Eastern and Andalusian poets, and demonstrating how these themes evolved to become central motifs in literature. By covering all periods rather than selected ones, this study contributes to the literature by offering a comprehensive perspective on the historical development of exile and longing in Arabic literature.
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
References
Atîḳ, ʿAbdulʿazîz. (1976). El-’Edebu’l-ʿArabî fî’l-’Endelus (2. bs). Dâr en-Nahḍa el-ʿArabiyye.
Deġmûş, F. (2005). Tecrubetu’l-Ġurbe ve el-Ḥenîn fî’ş-Şi’r ibn Hefâce el-’Endulusî [Yüksek Lisans Tezi]. Câmiʿatu Mentûrî – Ḳasanṭîna.
Duḳḳâlî, A. (2008). El-Ḥanīn fî’l-Şiʿr el-’Endelusî fî’l-Ḳarn el-Sâbiʿ el-Hicrî. Dâr al-Vefâʾ.
Ebû Zeyd, A. (1979). El-İġtirâb. Mecelletu ‘Âlemu’l-Fikr, 10(1).
el-‘Abd, Ṭarafe b. (2002). Dîvân Ṭarafe b. El-‘Abd (M. M. Nâṣir ed-Dîn, Ed.). Dâr el-Kutub el-‘İlmiyye.
el-Cumahī, E. D. (1972). Dīvān (ʿAbdü’l-ʿAzīm ʿAbdü’l-Muḥsin b en-Necef, Ed.).
el-Ezdî, Ş. (t.y.). Dîvânü’ş-Şenferâ.
el-Ḫalîlî, M. R. İ. (2007). el-Ḥenîn ve el-Ġurbe fî’ş-Şi’r el-’Endelusî: ʿAṣr Seyâdeti Ġırnâṭa (635–897 Hicriyye) [Yüksek Lisans Tezi]. Câmiʿat en-Nacah el-Vaṭaniyye.
el-İsfahânî, E. F. (1945). El-’Eġânî (’Abdusselâm Hârûn, Ed.; C. 1). Dâru’l-Kutubi’l-Mısrîyye.
el-ʿAmâvî, N. ʿAlyân ʿUveyyiḍ. (2015). El-Gurbe ve’l-Ḥanîn fî Şiʿri Aḥmed Şevḳī [Yüksek Lisans Tezi]. el-Câmiʿatu’l-İslâmiyye.
el-ʿAmṣî, D. A. (1995). El-Ġurbe ve’l-Ḥanîn fî’ş-Şiʿr el-Filisṭînî baʿda’l-Mâ’sâ [Doktora Tezi]. Câmiʿat Ḳârîyûnis.
el-ʿÎsâ, F. (1979). Eş-Şi’rul el-’Endelusî fî ʿAhd el-Muvaḥḥidîn (1. bs). el-Hay’e el-Miṣriyya el-ʿÂmme li’l-Kitâb.
el-Buḥturî. (1911). Dîvânu’l-Buḥturî (C. 2).
el-Câhız. (1955). Resâʾilu’l-Câhız, Risâletü’l-Ḥanīn ilâ’l-Avtân (ʿAbdü’s-Salām Hârûn, Ed.; C. 2). al-Hâncî.
el-Maḳarrî et-Tilimsânî, A. b. M. (1988). Nafḥu’ṭ-Ṭîb min Ġuṣni’l-’Endelusi’r-Raṭîb (İ. ʿAbbâs, Ed.; C. 1). Dâr Sâdır.
er-Rûmî, Y. b. ‘Abdallâh. (1966). Muʿcam’ ul-Buldân: Mekke (W. Steinfield, Ed.). Dâr Ṣādir.
eş-Şucayrī, M. ʿAdil M. (2023). Eş-Şevḳ ve’l-Ḥenîn Tecelliyen li’t-Tabîri’n-Nefsi fî’ ş-Şiʿr Resâi’l-Mudûni’l-’Endelusiyye. Merelletu’l-Farabi fî’l-ʿUlûm el-Insâniyye, 2(2).
ez-Zûbeydî, M. M. el-Huseynî. (1965). Tâcu’l-‘Arûs min Cevâhiri’l-Ḳâmûs (C. 3). el-Meclisu’l-Vaṭânî li’s-Sekâfe ve’l-Funûn ve’l-Âdâb.
Hârâz, Y. M. Z. M. (2019). el-Hanîn fi Şi‘r İbn Sa‘îd el-Endelusî: Dîrâsa Taḥlîliyye Nekdiyya [PhD Thesis]. Câmia’n-Necâh el-Vatanîyye, Külliye’d-Dirasât el-Ulyâ.
Ḥūr, M. İ. (1973). El-Ḥanînu ile’l-vaṭan fî’l-edeb el-ʿArabî ḥattâ Nihâyeti’l-ʿAṣri’l-ʾUmevî. Dâr Nehdat Mısr li’l-Ṭıbâʿa ve’n-Naşr.
İbn Manzûr. (1414). Lisânu’l-’Arab (C. 1). Dâr Ṣâdir.
İbnü’l-Ḥatīb. (1973). Dîvān ʾİbnü’l-Ḥatīb (es-Ṣīb va’l-Cehām va’l-Mādī va’l-Kehām) (M. eş-Şerīf, Çev.). Şirketü’l-Vaṭaniyye li’n-Naṣr va’t-Tavzīʿ.
Îd, Y. (2013). El-Şiʿr el-’Endelusî ve Ṣadâ en-Nakabât (1. bs). Dâr el-ʿIzza ve’l-Kerâme li’l-Kitâb.
İmruu’l-Kays. (2004). Dîvân İmrü’l-Kays (A. el-Muṣṭafâvî, Ed.). Dâr el-Maʿrife.
Mecmeʿu’l-Luġa’l-ʿArabiyye bi’l-Ḳahire (Ed.). (t.y.). El-Muʿcemu’l-Vâsiṭ. el-Mektebetü’l-İslâmiyye.
Meyyâde, İ. (1982). Şiʿru İbn Meyyâde (Ḥannâ Ḥaddâd, Ed.). Mecmaʿu’l-Luġati’l-ʿArabiyye.
Ṭaḥṭaḥ, F. (1993). El-Ġurbe ve’l-Ḥanîn fî’ş-Şiʿr el-’Endelusî (1. bs). Menşûrâtu Kulliyyeti’l-Âdâb bi’r-Ribâṭ, Maṭbaʿatu’n-Necâḥ el-Cedîde.
Ṭavîl, Y. (1991). Madẖel ilâ’l-’Edeb el-’Endelusî. Dâru’l-Fikr el-Lubnânî.
Vehîb el-Cebûrî, Y. (2007). el-Ḥenîn ve el-Ġurbe fî’ş-Şi’r el-‘Arabî: El-Ḥenîn ilâ’l-‘Evṭân (1. bs). Dâr Mecdlâvî li’l-Neşri ve’t-Tavzî‘.